Tijd voor actie: een nieuwe benadering om jongeren en jong volwassenen te helpen stoppen met roken

In mijn vorige blog had ik het erover dat voorkomen niet altijd beter is dan genezen. Want zo blijkt: het is gewoon niet altijd mogelijk om te voorkomen en dan kun je maar beter de juiste geneesmiddelen voor handen hebben. Een vraag die hierna snel rijst is: maar hoe kunnen we jongeren en  jongvolwassenen dan helpen om te stoppen met roken? Een zoekactie op het internet en in de wetenschappelijke literatuur geeft je al snel een verontrustend antwoord: NIET. Er is tot op heden in Nederland nog geen effectief bewezen interventie beschikbaar voor jongeren en jongvolwassenen om te kunnen stoppen met roken^1,2. Er is de afgelopen tientallen jaren natuurlijk veel onderzoek gedaan en hieruit bleek dat interventies ontwikkeld voor volwassenen bijna nooit werken voor jongeren en jongvolwassenen, maar dat ook specifiek op jongeren gerichte interventies weinig tot geen effect te hebben op hun rookgedrag^1,2. Tijd voor actie dus.

Door het voeren van gesprekken met rokende jongeren en jongvolwassen kreeg ik inzicht in de problemen gerelateerd aan huidige interventies: 1) De meeste interventies worden ontwikkeld vanuit een “jij hebt een probleem en ik als volwassene kan je daarbij helpen”-perspectief. Echter, dit paternalistische perspectief zorgt ervoor dat jongeren de autonomie missen om hun eigen gedrag te gaan veranderen². 2) De sociale component in het ontstaan en in stand houden van rookgedrag is bij jongeren van cruciaal belang³. Roken is voor hen geen op zichzelf staand en individueel gedrag, maar is enorm verbonden met hun hele sociale leven. Weinig tot geen interventies includeren een sociale component, vaak omdat dit erg ingewikkeld is¹. 3) De meeste interventies zijn didactief, niet op de juiste manier uitdagend, stigmatiserend en niet leuk voor jongeren^2,3. Volwassenen hebben de capaciteit dingen te doen die ze niet leuk vinden voor een groter doel, jongeren hebben hier veel meer moeite mee.

De problemen die benoemd worden door de rokende jongeren zelf komen prachtig samen in de ‘self-determination theory’, die aangeeft dat de mens drie basisbehoeften heeft, namelijk autonomie, competentie en onderlinge verbondenheid⁴ (zie http://selfdeterminationtheory.org/ voor meer uitleg over deze theorie). Vervulling van deze drie basisbehoeften binnen een interventie verhoogt de motivatie voor en betrokkenheid bij interventies en is gerelateerd aan behandelsucces⁴. De huidige interventies voldoen eigenlijk aan geen van die drie basisbehoeften van jongeren en jongvolwassenen en dat zou wel eens het grootste probleem kunnen zijn. De oplossing: de samenwerking zoeken met de doelgroep, samen denken en samen bouwen aan een interventie die relevant is.

Wij denken dat video games kunnen helpen bij het bouwen van die oplossing. Games voldoen namelijk van nature voor bijna alle jongeren aan de drie basisbehoeften⁵: 1) de game-context is voor jongeren een plaats waarbij ze kunnen experimenteren met gevoelens van macht, keuzevrijheid en autonomie⁵, zonder de invloed van ouders of leerkrachten. 2) Hoewel games vanuit het paternalistische perspectief vaak worden weggezet als antisociaal, blijkt uit gesprekken met jongeren dat zij geen onderscheid maken tussen online vrienden en offline vrienden. Anders gezegd: games zijn veelal sociaal en jongeren zien het spelen van games als een verlengde van hun sociale leven^5,6. Tot slot 3) Games zijn vaak aantrekkelijk, uitdagend maar niet moeilijk, niet-stigmatiserend en leuk⁵. Daarnaast zijn games ook nog eens het ideale medium om bepaalde vaardigheden te trainen of juist af te leren⁶. Win-win als je het mij vraagt.

Momenteel wordt in samenwerking met jongeren een game ontwikkeld om ze te helpen stoppen met roken door middel van het trainen van de zelfcontrole en door een beroep te doen op de sociale context van jongeren. Want hoe mooi zou het zijn als we die sterke sociale processen op een voordelige manier kunnen inzetten en daarmee jongeren een extra stimulans kunnen bieden om te stoppen en gestopt te blijven met roken. Hopelijk in een nieuwe blog de resultaten, wordt vervolgd…

Deze blog werd geschreven door Hanneke Scholten (Radboud Universiteit)

Referenties

1. Stanton, A., & Grimshaw, G. (2013). Tobacco cessation interventions for young people. Cochrane Database of Systematic Reviews 2013, 8, 1-89. doi: 10.1002/14651858.CD003289.pub5
2. Nationaal Expertisecentrum Tabaksontmoediging (2013). Interventies stoppen met roken voor jongeren. Utrecht, NL: Trimbos Instituut.
3. Balch, G. I., Tworek, C., Barker, D. C., Sasso, B., Mermelstein, R. J., & Giovino, G. A. (2004). Opportunities for youth smoking cessation: Findings from a national focus group study. Nicotine & Tobacco Research, 6, 9–17. doi: 10.1080/1462200310001650812
4. Ng, J. Y., Ntoumanis, N., Thøgersen-Ntoumani, C., Deci, E. L., Ryan, R. M., Duda, J. L., & Williams, G. C. (2012). Self-determination theory applied to health contexts: A meta-analysis. Perspectives on Psychological Science, 7, 325-340. doi: 10.1177/1745691612447309
5. Scientific American. (2016, March 7). Why we love the games that enrage us most. The psychology of intrinsic motivation and “hard fun” could improve education and, naturally, the next generation of video games. Retrieved from https://www.scientificamerican.com/article/why-we-love-the-games-that-enrage-us-most/
6. Granic, I., Lobel, A., & Engels, R. C. M. E. (2014). The benefits of playing video games. American Psychologist, 69, 66-78. doi: 10.1037/a0034857