Verslavend gedrag moet ook meegenomen worden bij (genetisch) onderzoek naar de onderliggende oorzaken van psychiatrische aandoeningen. Dit was de hoofdboodschap van een brief die ik samen met een collega naar het tijdschrift Science heb gestuurd.
De aanleiding hiervoor was een indrukwekkende publicatie in het juni-nummer van Science1. De grote groep auteurs noemt zichzelf het ‘Brainstorm Consortium’ en ze beschrijven in hun artikel wat de genetische correlaties zijn tussen verschillende psychiatrische en neurologische aandoeningen. Een genetische correlatie geeft weer hoeveel genetische overlap er is tussen twee aandoeningen met behulp van een getal tussen 0 en 1, of in andere woorden of het grotendeels dezelfde genen zijn die van invloed zijn op die aandoeningen (= hoge correlatie) of juist totaal verschillende genen (= lage correlatie). Dit levert informatie op of de onderliggende mechanismen overlappen of juist niet, en dat kan uiteindelijk consequenties hebben voor de behandelingsstrategie.
De auteurs onderzochten 10 psychiatrische aandoeningen, waaronder ADHD, depressie, bipolaire aandoeningen en schizofrenie. Echter, middelengebruik en verslaving werd niet meegenomen in de categorie psychiatrische aandoeningen (roken werd alleen als risicofactor genoemd). Dat was voor ons aanleiding om een brief te sturen naar Science.
Wat zijn onze argumenten?
- Verslaving is ook onderdeel van het internationale classificatiesysteem voor psychiatrische aandoeningen (DSM-5).
- Criteria voor een diagnose ‘verslaafd’ zijn, net als bij andere psychiatrische aandoeningen, grotendeels gebaseerd op gedragsmatige symptomen. Bij verslaving gaat het bijvoorbeeld om gevoelens van trek/zucht (craving), het opgeven van sociale activiteiten en het interacteren met het dagelijks functioneren.
- Verslaving gaat vaak samen met andere psychiatrische aandoeningen, zoals depressie of ADHD. En als iemand zowel verslaafd is als een andere psychiatrische aandoening heeft is de prognose voor beide vaak slechter.
- De neurobiologische mechanismen hebben sterke overeenkomsten, zo zijn grotendeels dezelfde hersengebieden betrokken bij verslaving en bij andere psychiatrische aandoeningen.
- De behandeling van verslaving en andere psychiatrische aandoeningen heeft sterke overeenkomsten wat betreft psychotherapeutische aanpak.
Dit zijn allemaal belangrijke punten om te beargumenteren dat bij onderzoek naar genetische correlaties tussen psychiatrische aandoeningen ook verslavingen, verslavend gedrag en middelengebruik meegenomen zouden moeten worden. En inderdaad, als we naar de bestaande literatuur kijken zien we duidelijke voorbeelden dat genetische correlaties tussen verslavend gedrag en psychiatrische aandoeningen (tabel B) net zo hoog zijn als tussen de andere psychiatrische aandoeningen onderling (tabel A).
Het is daarom belangrijk om bij verder onderzoek naar de (genetische) relatie tussen psychiatrische aandoeningen onderling ook verslavend gedrag en middelengebruik mee te nemen. Om dit duidelijk te maken aan een breed (wetenschappelijk) publiek hebben mijn collega en ik een brief gestuurd aan Science, en die is in september van dit jaar gepubliceerd!4 In eerste instantie hadden we een stuk geschreven van zo’n 1000 woorden, met een mooie tabel erbij. Helaas bleek dit niet het geschikte format te zijn om te reageren op een eerder gepubliceerd artikel, dus hebben we het ingekort tot 300 woorden en moesten we de tabel weglaten. Hopelijk is het ook in 300 woorden gelukt om onze boodschap over te brengen aan de wetenschappelijke wereld, en gelukkig mocht ik in deze blog wel 500 woorden besteden aan dit belangrijke onderwerp!
Deze blog werd geschreven door Jacqueline Vink (BSI, Radboud Universiteit) voor RAD-blog, het blog over roken, alcohol, drugs en dieet.
Referenties
1. Brainstorm Consortium et al., Analysis of shared heritability in common disorders of the brain. Science (New York, N.Y.)360, eaap8757 (2018).
2. Walters, R.K. et al., Trans-ancestral GWAS of alcohol dependence reveals common genetic underpinnings with psychiatric disorders. bioRxiv (2018).
3. Pasman, J.A. et al., GWAS of lifetime cannabis use reveals new risk loci, genetic overlap with psychiatric traits, and a causal influence of schizophrenia. Nature Neuroscience 21, 1161-1170 (2018).
4. Vink, J.M. & Schellekens, A. Relating addiction and psychiatric disorders. Science 361, 1323-1324 (2018).