Ik was een jaar of 16 toen ik voor het eerst met vrienden op vakantie ging. Naast bier ging er ook een plastic zak van de warme bakker mee, vol met wiet. Wiet, vers geplukt uit de tuin van een aardige hippiedame die het geheel volgens de principes van permacultuur had verbouwd. Vanaf dat moment werd er regelmatig een jointje gerookt. Nu, zo’n 25 jaar later, is de vriendengroep nog steeds compleet, met voornamelijk brave vaders wachtend op het moment dat zij zelf te maken krijgen met experimenterende jongeren. Als het cannabisgebruik in ons groepje al een functie had dan had het te maken met spanning zoeken en het verkennen van grenzen, maar de hele onderneming droeg ook zeker bij aan de sociale cohesie. De voorbereiding, de bijbehorende sensatie en opwinding, het was waarschijnlijk belangrijker dan het blowen zelf.
In Nederland wordt het gebruik van cannabis gedoogd. Een vreemde kronkel in de Nederlandse wetgeving om uit te komen onder een beslissing over het wel of niet verbieden van cannabis, met alle problemen van dien (bijvoorbeeld illegale inkoop via de achterdeur). In Amerika ligt dit anders. Medicinaal gebruik is al langer toegestaan in verschillende staten en ook wordt cannabis in diverse staten gedecriminaliseerd (door bijvoorbeeld lage straffen). Maar sinds kort is ook recreatief gebruik van cannabisgebruik legaal in enkele staten, een trend die zich sinds afgelopen dinsdag lijkt voort te zetten in andere staten. Een fellowship van de National Institute of Drug and Addiction (NIDA) heeft er voor gezorgd dat ik dit jaar onderzoek mag doen naar cannabisgebruik, de verschillende stappen die daar uiteindelijk toe leiden en de mogelijke genetische effecten die hierin een rol spelen. In het kader hiervan verblijf ik voornamelijk in Phoenix in de conservatieve staat Arizona, waar cannabis vooralsnog verboden is. Maar ik heb ook een uitstapje gemaakt van een week of vijf naar het meer liberale Oregon waar recreatief cannabisgebruik sinds 2014 is toegestaan. Cannabis is hier vrij verkrijgbaar en daar hoort, naar goed Amerikaans gebruik, ook reclame bij. Op billboards langs de kant van de weg wordt dan ook volop reclame gemaakt voor de best cannabis on the coast!
Deze liberalisering en legalisering is al enige tijd onderwerp van discussie, waar veel mensen in de VS, niet geremd door enig gebrek aan kennis, iets van vinden. Voorstanders zijn de mensen die door legalisering cannabisgebruik uit het schimmige hoekje willen halen waar het altijd in zat, tegenstanders kijken naar de potentiele gevolgen van deze beleidsverandering op bijvoorbeeld hersenontwikkeling bij jongeren, gezondheid in bredere zin en het verhoogde risico op verslaving aan zwaardere drugs. Recent onderzoek heeft aangetoond dat mensen eerder zouden experimenteren met cannabisgebruik wanneer het legaal zou zijn, en mensen die al eens cannabis gebruikten gaven aan het waarschijnlijk meer te gaan gebruiken wanneer het legaal zou zijn. De legalisering is een doorn in het oog van Nora Volkow, de directeur van NIDA, en vooraanstaand onderzoeker naar middelengebruik. Zij redeneert dat legalisering van gebruik zorgt voor meer gebruik (bij met name kwetsbare groepen) en derhalve voor meer problemen, en dat om die reden cannabis niet gelegaliseerd moet worden.
En waar sta ik in dat alles? Zo’n 25 jaar na onze voorzichtige escapades met cannabisgebruik is er niemand verslaafd geraakt aan zwaardere drugs en is het effect op onze gezondheid ook beperkt gebleven (toch?). Inmiddels verschijnen de eerste kritische rapporten die gaan over de gevolgen van legalisering van recreatief gebruik. Sinds de eerste legalisering van recreatief cannabisgebruik in de staat Colorado zijn meer mensen gaan gebruiken en is de risicoperceptie afgenomen. Een snelle rekensom leert dat het al snel gaat om een toename van bijna 100.000 cannabisgebruikers (alleen in Colorado). Daarnaast is er sinds de legalisering in deze staat ook een toename te zien in gebruik van illegale drugs. Nu is het te voorbarig om op basis van dit soort getallen conclusies te trekken, maar het geeft te denken. Ik ben er nog niet uit.. Er valt veel op te merken op het huidige gedoogbeleid in Nederland, maar meer dan bij volledige legalisering, gaat er waarschijnlijk nog iets van een afschrikwekkende werking van uit. Ik gok dat dat bij ons, jonge jongens op zoek naar spanning en sensatie, in ieder geval wel het geval was. Wat is het signaal dat je afgeeft als overheid bij volledige legalisering en wat zijn de gevolgen daarvan?
Deze blog werd geschreven door Roy Otten, Radboud Universiteit/ Pluryn/ Arizona State University
- Centers for Disease Control and Prevention. The Youth Risk Behavior Surveillance System. https://cdc.gov/healthyyouth/yrbs/pdf/us_drug_trend_yrbs.pdf.
- Hasin D. S., Wall M., Keyes K. M., Cerdá M., Schulenberg J., O’Malley P. M. et al. Medical marijuana laws and adolescent marijuana use in the USA from 1991 to 2014: results from annual, repeated cross-sectional surveys. Lancet Psychiatry 2015; 2(7): 601-8.
- Volkow N. D., Baler R. D., Compton W. M., Weiss S. R. Adverse Health Effects of Marijuana Use. New Engl J Med 2014; 370(23): 2219-27.
- Palamar J. J., Ompad D. C., Petkova E. Correlates of intentions to use cannabis among US high school seniors in the case of cannabis legalization. Int J Drug Policy 2014; 25(3): 424-35.
- National Survey on Drug Use and Health: Comparison of 2011-2012 and 2012-2013 Model-Based Prevalence Estimates (50 States and the District of Columbia). http://www.samhsa.gov/data/sites/default/files/NSDUHStateEst2012-2013-p1/ChangeTabs/NSDUHsaeShortTermCHG2013.htm.